Van #metoo-verhalen naar #metoo-aanpak: de lessen van Montesquieu
De beschuldigingen aan het adres van Harvey Weinstein en zijn bekennende reactie in zijn brief in reactie daarop, liggen inmiddels twee maanden achter ons. In de tussenliggende periode zijn velen opgestaan en hebben hun verhaal van seksuele intimidatie gedeeld (#metoo). De verhalen beperken zich niet tot de film-, televisie- en theaterwereld: ook ervaringen van zowel mannen als vrouwen uit andere vakgebieden met (seksuele) intimidatie op de werkvloer worden gedeeld. Ingeborg van der Ven schreef onlangs een drieluik over seksuele intimidatie binnen de academie in Scienceguide en hoogleraar Marcel Pheijffer schrijft in zijn blog op accountant.nl over verhalen binnen de accountancy en de advieswereld.
Gemene deler in de verhalen is macht en machtsmisbruik door middel van seksuele intimidatie. Waar sprake is van macht, ligt machtsmisbruik op de loer. En macht is op de werkvloer altijd aanwezig. In 1748 schreef filosoof Charles de Montesquieu in zijn werk ‘Over de geest der Wetten’ dat een van de natuurwetten luidt dat alle macht corrumpeert. Om machtsmisbruik te voorkomen moeten zaken, volgens Montesquieu zodanig worden geregeld dat de macht de macht tot staan brengt. Hij brengt dit tot uiting door het verdelen van de macht: de welbekende trias politica. De macht moet worden opgedeeld in een wetgevende macht (de regering), een uitvoerende macht (politie en leger) en een rechtsprekende macht (de rechters). Deze drie machtsblokken horen elkaar streng te controleren.
Wat kunnen we leren van deze 18e-eeuwse filosoof voor de aanpak van machtsmisbruik door seksuele intimidatie op de werkvloer? Montesquieu schreef zijn werk vanuit een preventieve insteek: machtsmisbruik in de toekomst voorkomen. Bij de #metoo-verhalen staat in de berichtgeving de repressieve aanpak centraal: onderzoek naar en vervolging van vermeende daders. Ook nadruk op detectie van seksuele intimidatie is zichtbaar en dan vooral de drempel voor slachtoffers om hun verhaal te delen, bijvoorbeeld door aangifte te doen. In dit kader wordt veelvuldig de rol van de vertrouwenspersoon genoemd. Een preventieve insteek, zoals die van Montesquieu is minder aanwezig in de berichtgeving, maar minstens zo belangrijk, vooral voor organisaties waar (nog) geen #metoo-verhalen naar voren zijn gekomen. Aandacht voor zowel regels (gedragscode, klachtenregeling, regeling melden misstanden) als voor gedrag en houding (de organisatiecultuur en bewustwording bij medewerkers) is daarbij essentieel. Het werk van Montesquieu leert ons daarbij dat goed gekeken moet worden hoe de macht op de werkvloer wordt verdeeld en op welke manier vorm wordt gegeven aan onderlinge controle.
Oog voor een gedegen en zorgvuldige aanpak van machtsmisbruik door seksuele intimidatie door een combinatie van preventie, detectie en repressie is onontbeerlijk om een tweede golf van #metoo-verhalen te voorkomen. Een blauwdruk voor DE aanpak van machtsmisbruik door seksuele intimidatie is echter niet te geven: maatwerk per organisatie voor de juiste combinatie van preventie, detectie en repressie is het uitgangspunt.
Meer weten? Kijk op onze website BING-ongewenste omgangsvormen of neem gerust contact op.
