Corporaties staan aan de vooravond van een nieuwe periode van expansie. De vraag naar betaalbare woningen is enorm. Belangenvereniging Aedes noemt in de corporatievisie nieuwe principes zoals wendbare houding, stabiele factor en focus op bewoners. Met rentmeesterschap en goed werkgeverschap willen de corporaties de woonagenda 2016-2021 gaan realiseren.
Dat klinkt goed. De corporaties komen uit een diep dal van de weg kwijt zijn. De slogan ‘Een huis, een huis, wie helpt ons aan een huis’ is nog immer actueel. Mensen aan een huis helpen, is de voornaamste drijfveer van leiding en medewerkers van woningcorporaties. Zij doen dat vanuit morele waarden zoals maatschappelijk goed doen, waardevol zijn, regels volgen, eerlijkheid, openheid, rechtvaardig en zorgvuldigheid en anderen in hun waarde laten.
Praktijk is weerbarstig
Uit onze programma’s integriteit met woningbouwcorporaties blijkt dat de praktijk weerbarstig is. De twijfel zit in de complexe regelgeving van overheid en de nieuwe autoriteit Wonen, die gebaseerd lijkt te zijn op wantrouwen en een overlap aan visitaties. De ontvlechting van zorginstellingen en corporaties is lastig. De vertrouwde samenwerking moet worden gewijzigd in nieuwe en zakelijke dienstverleningsovereenkomsten waarbij gemeenten een belangrijke invloed hebben. Ook huurders dragen bij aan de weerbarstigheid van het werk: de noodzaak tot groot onderhoud of sloop en nieuwbouw is groot, maar bewoners willen geen verandering, vertrouwd als ze zijn met hun buurtje. Hoe los je dat als corporatie op?
Binnen corporaties schort het soms aan de vaardigheid om elkaar aan te spreken, mogelijke vergissingen bespreekbaar te maken of twijfels aan de orde te stellen. Werken met vastgoed blijft kwetsbaar vanwege ingrijpende besluitvorming, de grote sommen geld en de verleiding in de omgang met de ‘harde jongens’ van de projectontwikkelaars. Hoe houd je je rug recht?
Spanning regels en sociaal
Corporate governance krijgt veel aandacht, maar management en medewerkers moeten opereren tussen regelgeving en sociaal te werken. Dat leidt tot verschillende typen dilemma’s. De eerste zijn de professionele vakgerichte dilemma’s zoals: “Vervangen we een keukenblok niet, omdat de organisatie de afschrijvingstermijn in de begroting heeft verlengd?” “Wijs ik een woning toe aan een mishandelende bewoner met een ernstige huurachterstand?” “Kunnen we als directie een externe partner met wie we al jarenlang samenwerken kritisch aanspreken?”
Organisatorische dillema’s zijn de tweede categorie. “Spreek ik een directeur aan als hij een fout niet in de gaten heeft? “ “Kaart ik het professionele niveau van mijn medewerkers aan als zij te weinig tegenwicht bieden aan commerciële partijen?”
De derde categorie is de combinatie werk en privé. Zeker in kleine gemeenten kennen medewerkers en huurders elkaar, komen elkaar tegen in verenigingen en op straat. Wat doe je als huurders op de markt vragen stellen? Natuurlijk staat de gedragslijn op papier, maar vaak dekt de regel niet de situatie.
Programma integriteit
Het programma integriteit gaat over corporate governance in al haar facetten. Het leidt tot een update van de gedragscode en een inventarisatie van mogelijke risico’s in bedrijfsvoering en met externe relaties zoals zorginstellingen en gemeentes. Het collegiaal beraad over dilemma’s vormt de kern en geeft leiding en medewerkers instrumenten om dilemma’s te bespreken en op te lossen. Kernwaarden en vertrouwen als basis voor professioneel handelen.
Integriteit geeft openheid en vertrouwen
Medewerkers noemen het collegiaal beraad een efficiënte en verfrissende methode om dilemma’s zorgvuldig te onderzoeken. Aandacht voor integriteit draagt bij aan het praktisch handen en voeten geven aan de gevraagde kwaliteit en professionaliteit.
Moed, zo is de algehele conclusie, is nodig om elkaar aan te spreken en dilemma’s op tafel te leggen. Als we die in gezamenlijk overleg – waarbij werkvloer en directie en MT elkaar ontmoeten – onderzoeken, versterkt dat de kracht en de teamspirit van de organisatie.
Raad van Commissarissen
Het programma let tevens op de relatie tussen raad van bestuur en management team en de raad van toezicht. Tussen hen bestaan, soms niet uitgesproken, dilemma’s die collegiaal beraad vergen. Wat dat betreft is verstandig om raden van toezicht op te nemen in het programma integriteit. Samen sterker en beter in een weerbarstige maar mooie werkpraktijk om sociaal verantwoord mensen aan een plezierig huis te helpen.
Meer weten? Neem gerust contact op.
