In een vorige blog (half mei) kaartte ik onder meer aan dat in tijden van crisis het risico op fraude en integriteitsschendingen toeneemt. Zoals ook de vorige (krediet)crisis ons leerde, ontstonden er met de huidige (corona)crisis nieuwe mogelijkheden voor fraudeurs en oplichters, getuige de vele nieuwsberichten hierover. Daarnaast maakte de crisis het bedrijven en organisaties lastig: er moesten haastige beslissingen worden genomen, besluitvormingsprocessen en inspraakmomenten raakten in het geding, en bij veel organisaties verslapte al met al ook de aandacht voor integriteit. Begrijpelijk, maar zorgelijk.
Bij BING merkten we natuurlijk dat de coronacrisis invloed had op de mate van aandacht voor integriteit. Bijna alle geplande integriteitsworkshops werden, indien niet via Teams te geven, door opdrachtgevers uitgesteld. Inmiddels zijn we een paar maanden verder en lijken we het ergste te hebben gehad. De intelligente lockdown is voorbij en de regels zijn versoepeld. De term ‘het nieuwe normaal’ is inmiddels geïntegreerd in het lijstje corona-jargon. Waar in de lentemaanden de straten nagenoeg waren uitgestorven, is nu de fietsspits weer terug van weggeweest en zijn ook de wegen weer nagenoeg net zo druk als in het pre-corona tijdperk. De ergste schrik is gelukkig achter de rug en we zien dat mensen en organisaties zich langzaamaan aanpassen aan dat nieuwe normaal; de anderhalvemeter-samenleving. Er gaan weer steeds meer werknemers naar kantoor en organisaties buigen zich over oplossingen om de RIVM-richtlijnen na te kunnen leven en om een werkomgeving à anderhalve meter te creëren. Men werkt met een lagere bezetting op kantoor, of medewerkers krijgen een vaste kantoordag toebedeeld om overmatige drukte te voorkomen. In het nieuwe normaal trachten we de positieve ontwikkelingen die de pandemie bracht, te behouden; de crisis dwong ons te vernieuwen en te digitaliseren. Waar regelmatig naar kantoor gaan voor veel mensen eerst een gewoonte was, wordt er nu bijvoorbeeld beter nagedacht of dit wel nodig is, en hoe onze waardevolle (werk)tijd het beste kan worden ingericht. Veel overleggen blijken makkelijk via Zoom of Teams te kunnen. En het kantoor is geen plek meer waar werknemers automatisch elke dag (al dan niet met tegenzin) in colonne naartoe rijden, maar veel meer een ontmoetingsplaats voor de tegenwoordig spaarzame en daardoor extra waardevolle contactmomenten met collega’s.
Al deze aanpassingen bleken hoognodig te zijn: sinds kort kampen we weer met een nieuwe opleving van het virus, en is het duidelijk dat corona ons nog wel een poos gaat bezighouden. Langzamerhand realiseert men zich dat het nieuwe normaal nog wel even het nieuwe normaal zal blijven. Ook bij BING signaleren we dat. Terwijl bij veel organisaties het onderwerp integriteit tijdens de coronacrisis naar de achtergrond verdween, is nu duidelijk te merken dat de meesten de zaak weer op de rails hebben, en dat ze als het gaat om integriteit, de boel niet willen laten versloffen. Gelukkig mogen er sinds de versoepeling van de richtlijnen afgelopen juli weer workshops en trainingen ‘live’ worden gehouden. Er is veel animo voor: nu het eindelijk weer kan, wil men graag weer van alles organiseren, en dat stemt positief. De trainers van BING hebben inmiddels de eerste live trainingen en workshops achter de rug.
Begin juli maakte een van onze opdrachtgevers, een woningcorporatie, een mooie primeur met de eerste livesessie van het dilemmaspel Reflect. Om de workshop corona-proof te maken, waren vooraf een aantal aanpassingen bedacht. Het spel zou in iets kleinere groepen worden gespeeld, er moesten extra grote tafels komen om de anderhalve meter afstand te kunnen houden, er waren voor al die groepen meerdere zalen nodig, en desinfectiegel was ruimschoots voorradig. Van tevoren waren alle deze aanpassingen goed afgestemd met de opdrachtgever. Bijzonder was dat voor de gelegenheid ook gekozen was om een prachtige locatie op een landgoed te boeken, met een aantal verschillende zalen die tegelijk konden worden gebruikt. Echt aan álles was gedacht. Toch was het spannend; hoe zou de workshop uitpakken in het echt? Is het niet heel lastig voor al die collega’s, die elkaar een tijdlang niet hadden gezien en zich verheugden op de bijeenkomst, om zich aan de anderhalve meter-regel te houden? Gelukkig was iedereen niet alleen erg enthousiast, maar hield men zich ook heel serieus aan alle regels. Dat er in kleinere groepen werd gespeeld, bleek juist erg goed te werken: deelnemers kregen zo extra ruimte om uitgebreid met elkaar in gesprek te gaan. Het was duidelijk te merken dat iedereen blij was om weer fysiek bij elkaar te zijn en de sfeer was uitgelaten.
Al met al was de eerste live sessie Reflect, ondanks of misschien juíst door alle anderhalve meter- regels, zeer geslaagd. Veel deelnemers van de woningcorporatie gaven aan goede, uitgebreide discussies te hebben gehad en lieten weten de bijeenkomst als zeer positief te hebben ervaren. Ondertussen zijn er al meerdere livesessies Reflect georganiseerd en staan er de komende tijd ook weer een aantal workshops van het kaartspel Dilemmax op het programma. Bij verschillende opdrachtgevers staat de training Moreel beraad weer live op de agenda, en ook integriteitsworkshops voor de gemeenteraad worden weer volop ‘in het echt’ ingepland. De crisis op haar hoogtepunt dwong ons tot veel digitaal werken en online programma’s vorm te geven, met als voorbeeld Moreel beraad online en heel binnenkort ook een mooie onlineversie van Dilemmax.
Ondanks alle vervelende gevolgen voor de economie en de maatschappij brengt de crisis ons dus ook iets. Ze dwong ons tot creativiteit en daarmee uiteindelijk ook tot een nieuw soort flexibiliteit. In het nieuwe normaal werken we digitaal wanneer dit praktisch is, en trainen we in een live-setting als de workshop beter uit de verf komt in het echt, in voldoende grote ruimtes en waar nodig met aangepaste groepsgrootte. De lockdown stimuleerde ons om beter na te denken over efficiënt werken en waar het past te digitaliseren, maar leerde ons ook het belang van groepsbijeenkomsten en de bijbehorende interactie des temeer op waarde te schatten, zeker in een onzekere tijd als deze. Al met al zijn we beter voorbereid op de tweede golf: inmiddels gewend aan alle beperkingen die de anderhalvemeter-samenleving van ons verlangt, gaan we niet alleen met schone handen, maar ook met een goed aanpassingsvermogen het najaar in.
